اثر زوال بذر بر سبز شدن گندم در واکنش به تنش¬های محیطی

سبز شدن محصولات زراعی تحت‌تأثیر عوامل محیطی نظیر آب، خاک، شوری، خشکی، عمق کاشت و کیفیت یا زوال بذر است. این تحقیق به‌منظور بررسی تأثیر زوال بذر بر سبز شدن بذور گندم تحت تنش¬های محیطی شامل شوری (در دو سطح 7 و 14 دسی‌زیمنس بر متر)، خشکی (در دو سطح 5- و 10- بار)، عمق کاشت (7 و 12 سانتی¬متر؛ تنش فیزیکی) و شاهد انجام شد. برای ایجاد 5 کلاس مختلف زوال، بذور (رقم زاگرس) برای مدت صفر، 48، 72، 96 و 144 ساعت در دمای 43 درجه سانتی‏گراد و رطوبت نسبی 100 درصد نگهداری شدند. سپس بذور فوق در 6 سطح شرایط محیطی ایجاد شده شامل شوری در 2 سطح متوسط (7 دسی‌زیمنس بر متر) و شدید (14 دسی‌زیمنس بر متر)، خشکی در 2 سطح متوسط (5- بار) و شدید (10- بار) و دو عمق کاشت متوسط (7 سانتی¬متر) و زیاد (12 سانتی¬متر) و تیمار شاهد در اعماق متوسط (7 سانتی¬متر) و زیاد (12 سانتی-متر) در گلدان¬های پلاستیکی کاشته شدند. نتایج نشان داد که درصد و سرعت سبزشدن با افزایش دوره تسریع پیری به‌طور خطی در تمام شرایط محیطی کاهش یافت. شیب کاهش درصد سبزشدن برای تیمارهای شاهد، خشکی متوسط، خشکی شدید، عمق کاشت، شوری متوسط و شوری شدید به‌ترتیب 192/0، 304/0، 152/0، 296/0، 221/0 و 184/0 بود. درصد کاهش سبزشدن در تیمارهای زوال بذر 48، 72، 96، 144 ساعت نسبت به بذوری که زوال نیافته بودند، در شرایط محیطی شاهد به‌ترتیب 10/9، 68/5، 59/21 و 27/27 بود. اما درصد کاهش سبزشدن نسبت به بذور شاهد برای همین تیمارهای زوال بذر در شرایط تنش افزایش پیدا کرد. در مجموع با افزایش فشار محیطی و شدت تنش، بذوری با قدرت بالاتر و زوال کمتر بهتر سبز شدند و درصد و سرعت سبزشدن بیشتری داشتند.